ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Τοποθέτηση Γεν. Γραμματέα ΓΣΕΕ κ. Νικ. Κιουτσούκη
στην συνάντηση ΙLO, Κυβέρνησης, Κοινωνικών συνομιλητών
Η αδήλωτη εργασία αποτελεί ένα εκτεταμένο και εξαιρετικά δυσμενές φαινόμενο παραβατικότητας στην αγορά εργασίας που πλήττει πολυδιάστατα το δημόσιο συμφέρον, την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση, τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό.
Η πλήρως ανασφάλιστη απασχόληση, η μερική εισφοροαποφυγή, η μη δηλωμένη υπερεργασία ή υπερωρία και η «ψευδοαυτοαπασχόληση» (μπλοκάκι) είναι, μεταξύ άλλων, όψεις της αδήλωτης εργασίας που
- οδηγούν στην απώλεια κρίσιμων φορολογικών εσόδων και πολύτιμων εισφορών από το Ασφαλιστικό Σύστημα υπονομεύοντας τη βιωσιμότητα και επάρκειά του με συνεπακόλουθη επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού,
- νοθεύουν τον υγιή ανταγωνισμό και αλλοιώνουν τη λειτουργία της πραγματικής οικονομίας τιμωρώντας την υπεύθυνη επιχειρηματικότητα,
- αποδυναμώνουν βίαια την εργατική προστασία και δικαιοσύνη ενώ συνυπάρχουν πολλές φορές και με καταστάσεις πλημμελούς τήρησης των κανόνων υγείας και ασφάλειας,
- στερούν πόρους και αποπροσανατολίζουν το Κράτος Πρόνοιας καθώς οι κοινωνικές δαπάνες δεν κατευθύνονται σε αυτούς που έχουν πραγματικά μεγαλύτερη ανάγκη (π.χ. καταβολή επιδομάτων ανεργίας ή κοινωνικών βοηθημάτων),
- τροφοδοτούν την παραοικονομία μετακυλώντας το «βάρος» της χωρίς τέλος δυστυχώς δημοσιονομικής προσαρμογής στους συνεπείς φορολογουμένους.
Αναμφίβολα, σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, υψηλής ανεργίας, μείωσης των μισθών και χαμηλής συνταξιοδοτικής προσδοκίας παρατηρείται διόγκωση της αδήλωτης εργασίας.
Η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, η κατακρήμνιση των μισθών και η δραστική αποδυνάμωση του Συνταξιοδοτικού Συστήματος συνδέονται άρρηκτα με την εκτόξευση της ανασφάλιστης εργασίας στη χώρα μας.
Η καταπολέμηση του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας είναι ένα δύσκολο, σύνθετο και διαρκές εγχείρημα.
Οφείλει να αποτελέσει πρώτιστη προτεραιότητα και σημείο αιχμής κάθε συντεταγμένης προσπάθειας επανόδου της χώρας στην ανάπτυξη με όρους δημοσιονομικής αποτελεσματικότητας, επαναρρύθμισης της αγοράς εργασίας, διαμόρφωσης ενός υγιούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Απαιτείται, λοιπόν, ένα ολιστικό, συγκροτημένο και συνεκτικό Σχέδιο Δράσης με θετικά μέτρα και προσαρμοσμένη ενσωμάτωση πρακτικών ανεπτυγμένων χωρών που θα καθιστούν ελκυστική τη νομιμότητα «ξεριζώνοντας» οριστικά νοσηρές νοοτροπίες παραβατικότητας. Πιο συγκεκριμένα πρέπει να υπάρξει:
- Σαφής προσδιορισμός (ορισμός) της έννοιας της αδήλωτης εργασίας ώστε να αντιμετωπίζονται στοχευμένα όλες οι μορφές και εκδοχές της. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει ορισμός της αδήλωτης εργασία με βάση εθνικές ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά.
- Ενδυνάμωση, λειτουργική αναβάθμιση, υλικοτεχνική ενίσχυση γραφειοκρατική αποσυμφόρηση και γεωγραφική αναδιοργάνωση του Σ.Επ.Ε. σε περιοχές με σωρευμένη παραγωγική δραστηριότητα κλάδων υψηλής παραβατικότητας, με σκοπό τη μέγιστη δυνατή γεωγραφική, κλαδική και επαγγελματική ελεγκτική κάλυψη.
- Περαιτέρω αξιοποίηση του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ».
- Διαλειτουργικότητα Πληροφοριακών Συστημάτων των συναρμόδιων φορέων Σ.Επ.Ε., ΙΚΑ (ΕΥΠΕΑ) και ΟΑΕΔ, αλλά και άλλων δομών όπως π.χ. Εφορείες προκειμένου να συγκροτηθεί μια πλήρως αξιοποιήσιμη ειδική βάση ηλεκτρονικών δεδομένων παραβατικότητας.
- Ανάδειξη και περαιτέρω αξιοποίηση του «Λευκού Ασφαλιστικού Μητρώου Επιχειρήσεων».
- Επιβράβευση των σύννομων και συνεπών επιχειρήσεων (ειδικά σε επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας) με τη διερεύνηση δέσμης φορολογικών και ασφαλιστικών κινήτρων, την προτεραιότητά τους στην επιδότηση νέων θέσεων εργασίας, σε προγράμματα –μέσω ΕΣΠΑ– κατάρτισης του εργατικού τους δυναμικού ή πρακτικής άσκησης και μαθητείας, την προνομιακή πρόσβαση σε μικροπιστώσεις (microfinance) κ.α.
- Εκσυγχρονισμός του υφιστάμενου πλαισίου διοικητικών κυρώσεων (προστίμων) σε περίπτωση εύρεσης αδήλωτων εργαζομένων με γνώμονα και το σχετικό ιστορικό τους. Αναπροσαρμογή προς τα κάτω του υπάρχοντος προστίμου, κλιμάκωσή του ανάλογα με την προγενέστερη παραβατικότητα και βάσει αντικειμενικών κριτηρίων για την αποφυγή καταστάσεων «εξόντωσης» επιχειρήσεων. Η μείωση του προστίμου μπορεί να συνδυαστεί με δέσμευση της επιχείρησης για τουλάχιστον διετή απασχόληση του αδήλωτου εργαζόμενου.
- Ενθάρρυνση και προώθηση της συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων με τη σύσταση μεικτών κλιμακίων ελέγχου (εργοδότες-εργαζόμενοι) για την περιφρούρηση της νομιμότητας στους κλάδους της δραστηριότητάς τους.
- Συγκρότηση και αξιοποίηση ενός εμπλουτισμένου Μητρώου Παραβατικότητας που μέσα από μια μεθοδολογία «ανάλυσης κινδύνων» (riskanalysis) θα συμβάλλει στην αποτελεσματική στόχευση των ελέγχων.
- Ενδυνάμωση των συνεργειών με την Οικονομική Αστυνομία για τη διενέργεια ελέγχων σε δύσκολα προσβάσιμες περιοχές ή επιχειρήσεις.
- Κατάρτιση ειδικού επιχειρησιακού σχεδίου ελέγχων κατά τη θερινή περίοδο.
- Θεσμοθέτηση ενδεδειγμένου αριθμού προσωπικού στις επιχειρήσεις (ελάχιστος αριθμός εργαζομένων) ή θέσπισης αντικειμενικών τεκμηρίων για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας σε ειδικότητες υψηλού κινδύνου.
- Επικέντρωση στο «Εργόσημο» ως μέτρο ασφαλιστικής κάλυψης μόνο συγκεκριμένων κατηγοριών εργαζομένων (μη σταθερή, ευκαιριακή, περιστασιακή απασχόληση) και αποτροπή της επέκτασής του ως υποκατάσταση του κύριου μοντέλου ασφάλισης.
- Επανεξέταση του ισχύοντος πλαισίου απασχόλησης (ώρες ή ημέρες ανά μήνα) των ανέργων χωρίς να χάνουν την ιδιότητα της ανεργίας και ότι απορρέει από αυτήν, με δεδομένο ότι υπάρχει ισχυρή διασύνδεση ανεργίας και ανασφάλιστης εργασίας.
- Εφαρμογή του συστήματος της «κάρτας εργασίας»σε επιχειρήσεις κλάδων που εμφανίζουν αποδεδειγμένα μεγαλύτερη παραβατικότητα με παράλληλη παροχή κινήτρων «έκπτωσης» ασφαλιστικών εισφορών.
‘Ομως ας μη γελιόμαστε!!! Ότι και να κάνουμε για την αδήλωτη εργασία η παραβατικότητα των επιχειρήσεων θα συνεχιστεί καθ ‘οτι εδώ και 6 χρόνια υποτιμάται συνεχώς η ζωή των πολιτών και ανατιμώνται το σύνολο των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών με τις συνεχόμενες αυξήσεις έμμεσων και άμεσων φόρων.
Συμπερασματικά και με απλά λόγια όταν ο μισθός ενός εργαζόμενου είναι 586€ μικτά για τους νέους πάνω των 25 ετών και 510€ για νέους κάτω των 25 ετών, αυτός δεν επαρκεί για να καλύψουν ούτε τις βασικές ανάγκες μιας οικογένειας.
Όταν λοιπόν οι κυβερνήσεις υπο τον μανδύα των δήθεν μεταρρυθμίσεων απορυθμίζουν την αγορά εργασίας και την καθιστούν ζούγκλα όπου ο ισχυρός πολεμά τον ανίσχυρο, όταν ο μισθός των 586€ στους μερικώς απασχολούμενους με 4ωρη απασχόληση φθάνει στα 245€ άρα λιγότερα από το πενιχρό επίδομα ανεργίας των 360€ που δίδεται για έναν μόλις χρόνο, όταν οι νέες συμβάσεις αποτελούν κατά 73% τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης και ελαστικών μορφών απασχόλησης είναι ΑΔΥΝΑΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΑ να σταματήσει η παρανομία των αδήλωτων εργαζομένων.
Εάν υπάρχει κάποιος που να πιστεύει ότι με 245€ μπορούν οι πολίτες να ζήσουν την οικογένεια τους να μας το πεί και να το εξηγήσει όταν στην Ελλάδα η ελεύθερη οικονομία και η ελεύθερη αγορά αφορά μόνον τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών οι οποίες συνεχώς είναι ανοδικές ενώ για τους μισθούς των εργαζομένων νομοθετεί προς τα κάτω η κυβέρνηση.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας και κλείνω με την φράση του προέδρου την Κομισόν του κ. Γιούνκερ ο οποίος δήλωσε ότι: “σύμβαση εργασίας είναι μόνον η σύμβαση πλήρους απασχόλησης”!!!
